CINEMUZE / Rebelse cinema in het Kasteel van Gaasbeek

Rebelse echo's / Rebelse cinema

Wouter Hessels is romanist, filmhistoricus (RITCS & INSAS) en filmcurator van het Kasteel van Gaasbeek. Volgend academiejaar 2024-2025 verblijft hij een aantal weken in Parijs, waar hij zal doceren aan de prestigieuze Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne. Voor de nieuwe scenografie Rebelse echo’s cureerde Hessels voor het Kasteel van Gaasbeek al een weloverwogen selectie van filmfragmenten, waaronder Vues de Paris (1900) van Étienne-Jules Marey en Paris à vol d’oiseau (1912, Collection Lobster Films), die permanent worden vertoond in de Marie Arconati Viscontikamer. Als politiek geëngageerde salonhoudster, geboren en getogen in Parijs, maakte Marie Arconati Visconti, de laatste markiezin van het kasteel, de doorbraak mee van de filmkunst, die vooral in Frankrijk hoogtij vierde. De filmfragmenten die in de expo worden vertoond, kaderen voor de bezoeker het Parijs van begin negentiende eeuw, zoals zij het moet hebben gekend. ​ ​

'Wouters bijzondere passie voor Franse, Italiaanse en Belgische cinema komt in het Kasteel van Gaasbeek goed van pas, want de verblijfplaatsen en eigendommen van de markiezin bevonden zich in Frankrijk, Italië en natuurlijk... in Gaasbeek.' - Isabel Lowyck, directeur van het Kasteel van Gaasbeek

De aandacht van Marie Arconati Visconti voor de geschiedenis van het kasteel en de leefwereld van zijn bewoners staat ook centraal in het culturele programma van de Ridderzaal. Elk evenement gaat in dialoog met de 800 jaar oude geschiedenis van het kasteel en grijpt terug naar de oorspronkelijke sfeer van intimiteit en exclusiviteit die de markiezin hier bewust opzocht. Tijdens de herfstmaanden was haar romantische droomburcht een ideale plek om zich terug te trekken uit het hier en nu en zich te omringen met kunst en cultuur.

Rebelse cinema / CINEMUZE

Marie Arconati Visconti liet het kasteel aan de Belgische Staat na met als uitdrukkelijke wens het gebouw en zijn collectie - haar levenswerk - open te stellen voor het publiek. Zo werd het Kasteel van Gaasbeek honderd jaar geleden feestelijk ingehuldigd als museum: een plek voor de muzen. Om dit te vieren, kunnen bezoekers dit seizoen in de Ridderzaal genieten van de muze van de zevende kunst: de filmkunst.

'De muzen vormen een van de uitgangspunten voor het programma van de Ridderzaal, waarmee het Kasteel van Gaasbeek zich nog meer op de kaart wil zetten als een plek die diverse mensen en vormen van kunst en cultuur met elkaar verenigt: poëzie, theater, retoriek, dans, muziek, film, meditatie en filosofie,… ; het kan allemaal in de Ridderzaal aan bod komen.' - Isabel Lowyck, directeur van het Kasteel van Gaasbeek

Op de CINEMUZE-avonden worden hier films vertoond die verband houden met het leven en werk van markiezin Arconati Visconti of met het jaar 1924, toen het kasteel officieel een museum werd. ​ ​

Elke filmvertoning wordt voorafgegaan door een geïllustreerde, tweetalige lezing (Nl/Fr) van Wouter Hessels. Stille films worden telkens met livemuziek begeleid .

Programma

CINEMUZE / L'AFFAIRE DREYFUS

18/05/2024, 19.30 uur

CINEMUZE opent met L’Affaire Dreyfus (1899) van de Franse filmmagiër Georges Méliès, een film die Hessels ook in de expo aan bod laat komen. In dit korte filmdrama nam Méliès de verdediging op van de onterecht veroordeelde Joodse kapitein Alfred Dreyfus (1859-1935), een zaak waar ook Marie Arconati Visconti met hart en ziel voor streed. Vanuit haar appartement in Parijs ontpopte ze zich als een belangrijke spil in het politieke web van de Franse fin-de-siècle. Zo hield ze salons met prominente figuren zoals Léon Blum en Jean Jaurès, met als bedoeling de veroordeling van Dreyfus ongedaan te maken. Vanaf hun eerste ontmoeting onderhielden de markiezin en Dreyfus een uitgebreide correspondentie; ze schreven elkaar in totaal 865 brieven. Na zijn vrijlating nodigde ze hem dan ook onmiddellijk uit in haar kasteel in Gaasbeek.

Op deze ​ eerste editie van CINEMUZE kan je komen kijken en luisteren naar een geïllustreerde, tweetalige lezing (Nl/Fr) over de Franse filmpioniers Lumière, Méliès, Alice Guy, Pathé en Gaumont (1895-1914), gevolgd door een vertoning van de stille film L’Affaire Dreyfus (1899) van Georges Méliès, muzikaal door Hans Beckers begeleid . ​ 

CINEMUZE / AVANT-GARDE CINEMA, 1923-1924

06/07/2024, 19.30 uur

De jaren 1923 en 1924 zijn sleuteljaren voor de creatie van avant-garde cinema. Le ballet mécanique  (1924) van Fernand Léger is een prachtig staaltje kubistische cinema. René Clair en Francis Picabia realiseerden het dadaïstisch meesterwerk Entr’acte (1924) en Henri Chomette gaf vorm en inhoud aan cinéma pur met onder andere Jeu des reflets et de la vitesse (1923). ​ 

CINEMUZE bestaat op deze avond uit een geïllustreerde, tweetalige lezing (Nl/Fr) over filmische avant-gardes. ​ ​ De stille films worden muzikaal ​ door Brecht Ameel begeleid op gitaar . ​ ​ 

CINEMUZE / GERMAINE DULAC EN DE FEMINISTISCHE FILM

28/09/2024, 19.30 uur

Marie Peyrat was een erg eigenzinnige, intellectuele en onafhankelijke vrouw met een uitgesproken passie voor politiek. Hetzelfde kan worden gezegd van Germaine Dulac (1882-1942). Ze was niet alleen journalist, maar ook cinefiel, filmcriticus en filmmaker. Ze ontwikkelde bijzonder vernieuwende ideeën in het filmische impressionisme en surrealisme. In 1923 regisseerde ze de stille film La souriante Madame Beudet. In deze film zoekt een getrouwde vrouw, gevangen in een kleinburgerlijk huwelijk met een tirannieke man, naar een manier om haar leven te veranderen. ​ 

Op deze CINEMUZE kom je meer te weten over het leven en werk van Germaine Dulac (1882-1942), een cineaste die zichzelf keer op keer wist heruit te vinden. ​ Ook deze stille film wordt muzikaal begeleid. ​ 

CINEMUZE / IL GATTOPARDO (1963), LUCHINO VISCONTI

19/10/2024, 19.30 uur

Het meesterwerk Il Gattopardo (1963) van Luchino Visconti is een flamboyant fresco over het risorgimento, de ondergang van de adel en de opgang van de burgerij. Fragmenten van deze magnifieke prent worden ook in de scenografie vertoond in een kamer speciaal gewijd aan Giuseppe en Costanza Arconati Visconti, de ouders van Giammartino Arconati Visconti, echtgenoot van Marie. In 1821 kwamen Giuseppe en Costanza vanuit Milaan aan in Gaasbeek na hun deelname aan een mislukte liberale coup: een opstand tegen de Oostenrijkse overheerser. Ze maakten van het kasteel een onderduikadres en intellectuele ontmoetingsplek voor de risorgimento-beweging, die ijverde voor de democratisering en de eenmaking van de Italiaanse gebieden. 

Il Gattopardo (1963), met sterren als Burt Lancaster, Claudia Cardinale en Alain Delon, werd bekroond met een Gouden Palm. Daarnaast is er een verre familieband tussen markies Giammartino Arconati Visconti en graaf Luchino Visconti di Modrone. ​ 

CINEMUZE bestaat op deze avond uit een vertoning van deze film, voorafgegaan door een tweetalige introductie (Nl/Fr).

Wil jij er graag bij zijn?

Bevestig dan jouw aanwezigheid een week voor het evenement via mail:

Wij kijken ernaar uit je te ontvangen!

Het kasteelteam & Wouter Hessels

///

Praktisch

Wat? CINEMUZE

Wanneer? 18/05, 06/07, 28/09, 19/10 om 19.30 uur

Waar? In de Ridderzaal van het Kasteel van Gaasbeek

Kasteel van Gaasbeek
​Kasteelstraat 40
​1750 Gaasbeek

​De parking bevindt zich vlak naast het entreegebouw. Vanaf de parking is het nog 600 meter stappen tot aan het kasteel, waar wij je zullen ontvangen.