David Claerbout / At the window
27.06 - 16.11.2025
Vanaf 27 juni 2025 verwelkomen we At the window: een uitzonderlijke solotentoonstelling van de internationaal gevierde kunstenaar David Claerbout (°1969). Zijn nieuwste creatie The Woodcarver and the Forest zal voor het eerst te zien zijn in het Kasteel van Gaasbeek. Een kunstwerk – niet om zomaar te bekijken, maar om mee te leven.
“Het Kasteel van Gaasbeek speelt met de tijd in al zijn gelaagdheid. David Claerbout past, als bezieler van de tijd, perfect op zo’n eeuwenoude plek. Hij maakt de tijd haast tastbaar en plaatst het tegenover de dagelijkse ratrace, waarin de seconden maar al te vaak met ons aan de haal gaan, in plaats van andersom. Zijn werk maakt ons bewust van ons menszijn en onze verbondenheid met de natuur (of het gebrek daaraan). Hij plaatst heel existentiële kwesties op de voorgrond. Claerbout is iemand die durf, schoonheid en verstilde poëzie moeiteloos combineert. Hij verbeeldt de toekomst op een historische plek en laat je vertragen.”
– Isabel Lowyck, directeur Kasteel van Gaasbeek
The Woodcarver and the Forest presenteert zich als een intiem portret van een teruggetrokken jongeman en de aandachtige weergave van zijn enige, schijnbaar banale bezigheid: het bewerken van hout. Handwerk, zoals houtbewerking, is het symbool geworden voor een generatie op zoek naar een manier om schermmoeheid te verlichten en om verbinding te maken met de buitenwereld, bovenal met de natuur. Alleen al het kijken naar hoe een houtsnijder een houtblok transformeert tot een lepel heeft een bijna meditatieve werking. De repetitieve, langzame bewegingen en de zachte geluiden van het snijden en schrapen vallen onder het fenomeen ASMR (Autonomous Sensory Meridian Response), waarbij auditieve of visuele prikkels een diepe rust kunnen genereren.
The Woodcarver and the Forest is een processuele film die zich voordoet als een zich steeds herhalende kortfilm. Pas wanneer je voldoende tijd voor het werk uittrekt, onthult de film zijn ‘januskop’ en dus zijn dubbelhartige aard. Het natuurschoon en de dichte bossen verbergen wat er werkelijk aan de hand is. Het hartzeer dat we voelen als het bos zienderogen verdwijnt, terwijl de bomen een voor een geveld worden, is een krachtige herinnering aan het verstrijken van de tijd. Voor we het goed en wel beseffen, blijft er misschien niets meer over. Claerbout lijkt erop te wijzen dat overconsumptie en precorporatie overal aanwezig zijn, zelfs in the mindful consumer.
Naast de nieuwe film wordt een ensemble werken van de kunstenaar geïntegreerd in de historische kasteelzalen. Ze bieden een nieuwe blik op de collectie en de architectuur van het kasteel als palimpsest of knooppunt van tijd. Maar ook op de ambachten die er diep mee verweven zijn, want toeval of niet: het Kasteel van Gaasbeek wordt omgeven door een uitgestrekt bos en bevat ‘hectaren’ aan houtwerk in een negentiende-eeuwse neostijl.
Deze tentoonstelling nodigt je uit om stil te staan.
“De samenwerking met David Claerbout is een plezier, het klopt en voelt aan als een natuurlijk in elkaar haken. We gaven de kunstenaar de ruimte om zich de plek eigen te maken en om een fluïde idee stapsgewijs te laten uitgroeien tot een creatie en een tentoonstelling die in symbiose en vol vertrouwen tot stand kwamen. We hopen dat die kwetsbaarheid resoneert bij de bezoekers. Dat hij een wetenschappelijke component toevoegt aan de hand van neurowetenschappen en artificiële intelligentie, verbindt hem ook met markiezin Arconati Visconti. Zij schonk het kasteel aan de Belgische staat als een plek voor kunst en wetenschappelijk onderzoek.”
- Marieke Debeuckelaere, collectie en presentatie
Praktische info
De tentoonstelling loopt van vrijdag 27 juni tot en met zondag 16 november in het Kasteel van Gaasbeek.
Biografie
David Claerbout (geboren in Kortrijk in 1969) is een van de meest innovatieve en geprezen kunstenaars op het gebied van bewegend beeld. Zijn oeuvre bevindt zich op het snijvlak van fotografie, film en nieuwe media.
Hij is opgeleid als schilder, maar raakte steeds meer geïnteresseerd in onderzoek naar fotografie en film. In zijn werken versmelten verleden, heden en toekomst tot één geheel. Claerbout zet je niet aan tot kijken, maar tot twijfelen: aan tijd, aan waarneming, aan herinnering, aan het beeld en de cinematografische ervaring zelf.
Door gebruik te maken van pixelconstellaties, beeldsequenties, licht, tijdsspanne, omgevingsgeluid, installatieomgeving en de technologieën die gebruikt worden om deze over te brengen, roepen zijn opvallend sensuele composities nieuwe manieren op van perceptuele absorptie, verwachtingen, begrip en herinnering.
Sinds de eerste video's halverwege de jaren '90 werd zijn werk steeds complexer. Met de introductie van digitale media begin 2000 ontwikkelde zijn werk zich tot een vrijwel volledig synthetische beeldpraktijk, die hem in de voorhoede van de nieuwe mediakunst plaatste. In relatie tot dat ‘synthetische beeld’ bedacht Claerbout in 2018 de term dark optics, waarmee hij de veranderingen binnen onze beeldcultuur en de toekomst van op lenzen gebaseerde media definieerde. Hij is van mening dat, met de overgang van analoge naar digitale media, op lenzen gebaseerde media steeds meer een product zijn geworden van AI, big data, ... waardoor het vertrouwenssysteem dat wordt bevorderd door het fotografische beeld steeds meer onder druk komt te staan. David Claerbout is vooral geïnteresseerd in de effecten van digitale beelden op ons ‘metabolisme’: hoe onze fysieke en zintuiglijke reflexen veranderen als reactie op stimuli in een steeds digitalere omgeving.
Zijn werk stond centraal in talrijke internationale solotentoonstellingen, waaronder: Taipei Fine Arts Museum (2023); Milwaukee Art Museum (2022); Kunstmuseum Basel (2020); Galerie Rudolfinum, Praag (2020); Kunst Museum Winterthur (2020); Kunsthaus Bregenz (2018); Schaulager, Bazel; MNAC, Barcelona (2017); Städel Museum, Frankfurt; KINDL, Berlijn (2016), Marabouparken Konsthall, Sundbybert (2015); Nederlands Fotomuseum, Rotterdam (2014); Secession, Vienna; Tel Aviv Museum, Tel Aviv; Parasol unit, Londen (2012); SFMOMA, San Francisco; WIELS, Brussel (2011); De Pont, museum voor hedendaagse kunst, Tilburg (2009) en (2016); Centre Pompidou, Parijs (2007); Kunstmuseum, St. Gallen (2008); en Van Abbemuseum, Eindhoven (2005).
Zijn werk maakt deel uit van belangrijke openbare collecties over de hele wereld.
» Website David Claerbout
Catalogus / Birdsong
Op 25 juni verschijnt Birdsong bij Hannibal Books. Deze publicatie bundelt drie videowerken van David Claerbout – The Woodcarver and the Forest, Birdcage en Backwards Growing Tree – elk een verstilde reflectie op tijd, waarneming en de poëzie van de natuur. In een tijdperk dat wordt beheerst door snelheid en afleiding, kiest Claerbout resoluut voor traagheid: een verstilde, onthaaste manier van filmmaken die uitnodigt tot bezinning.
Vergezeld van een gedicht van Stefan Hertmans onderzoekt deze uitgave de mythen van digitalisering, de ritmes van de natuur, groei en ontgroei. Birdsong is een visuele reis langs de ideeën en beelden die Claerbout de afgelopen tien jaar heeft ontwikkeld. Met talloze filmstills uit een nooit eerder vertoonde video biedt deze publicatie een unieke inkijk in het werkproces van de kunstenaar.
Het boek vormt een vervolg op The Silence of the Lens (Hannibal Books). Beide boeken worden in de museumshop van het Kasteel van Gaasbeek aan een voordeelprijs te koop aangeboden.
Drietalige editie Engels-Nederlands-Frans – ISBN 978 94 9341 615 4
Save the date / Perspreview
Op 26 juni om 10.30 uur verwelkomen we de pers voor een exclusieve preview van de tentoonstelling David Claerbout / At the window.
//
Beeldmateriaal is op aanvraag beschikbaar. Plan je graag een interview met David Claerbout? Neem dan contact op.
